Hèsqui tard!

“Hèsqui 10 menutes”, “Ja sò en tot arribar”… Segur qu’as escotat aguestes frases mès d’un viatge… O dilhèu auràs estat tu qui les a prononciades. I a persones que repetissen tostemp aguest patron, e arriben tard independentament de quin sigue eth plan. Ei ua manca de respècte? Dem-i un còp d’uelh…

Era impuntualitat a fòrça a veir damb era gestion deth temps e aguesta depen de fòrça factors.

En encastre fisiologic i a persones “matutines” e d’autes “vespertines”: s’a vist qu’es persones “vespertines” tenden a èster mès impuntuaus qu’es “matutines” , pr’amor que presenten nivèus mès baishi de cortisòl peth maitin, eth ormona que mos active.

Per contra, en encastre psicologic i a un ventalh fòrça ample de variables, dempús des trèti de personalitat, factors actitudinals, motivacionals, relatius as capacitats personaus… Açò hè que non sigue simple atribuí’c sonque a un unic factor. Era forma mès facila serie atribuí’c a ua gestion inadequada deth temps, mès probablament eth factor dera motivacion sigue era clau, en aguest cas.

Eth retrait robòt d’ua persona impuntual acostume a correspóner a ua persona excessivament optimista per çò qu’ei dera sua capacitat de profitar eth temps, persones despistades, soent damb bèth tipe d’obsession o compulsión que les rèste energia e temps util, a viatges son persones damb pòc respècte pes nòrmes o convencions sociaus o, quitament, qu’en tot voler èster puntuaus, se ven empedides a èster-ac per auti motius.

Eth modèl de personalitat coneishuda coma Big Five  mos pòt dar pistes de bèri trèti restacadi damb era puntualitat des persones.

Es persones percebem eth temps de manèra diferenta, e açò s’a estudiat, per exemple, en tot hèr comparacions entre païsi o cultures. Trobam eth temps monocrònic (quan se considère coma quauquarren tangible, lineau, controlable e divisible… Com quan pòt equivaler a sòs e que non pòt èster degalhat, mès tipic de cultures occidentaus) e eth temps policrònic (quan se ben tanben ei important, ei mès intangible, donques que subjau a totes es nòstes vivéncies personaus, coma ua causa que cau gaudir e saborejar, mès viscut en cultures latines).

Podem arribar en temps quan mos impòrte, e açò vò díder que mos impòrte quan i a conseqüéncies entà nosates entà arribar tard .

Evidentament, i a persones impuntuals pr’amor qu’ac an aprenut, pr’amor qu’es sòns pairs tostemp arribauen tard, per manca d’atencion o, tanben, pr’amor qu’an ua personalitat narcisista qu’arriben sistematicament tard pr’amor que cren que pòden permeter-s’ac. Auti entà cridar era atencion o entà non auer d’iniciar convèrses damb es qu’arriben.

Emily Waldum met a dessús era taula un punt coriós: factors ambientaus – coma era musica – pòden distorsionar eth sens deth temps .

S’ès ua persona impuntual as sòrt: Grace Pacie ei autora d’ua guida e eximpuntual frut dera sua investigacion qu’aufrís estruments e metòdes entà deishar d’arribar tard per tot.

Es persones impuntuals simplament assumissen qu’ei ua causa tan intrínseca enes sòns gèns e es sues caracteristiques, que ne hèn er assag de corregir eth comportament . Ei atau coma es narratives qu’auem de nosates madeishi pòden convertir-se en ua profecia que se complís per era madeisha.

Era idèa qu’es trèti de personalitat non son permanentes – ne mercadi dempús de que neishem – mès que pòden modelar-se, ei un des desvolopaments mès esmoventi dera psicologia actuau. A trauès de simples cambis, podem tornar-mos persones mès conscientes.

Te considères ua persona impuntual? Com viues qu’autes persones òc qu’ac siguen?

📎 Alcaine, A. [Albert]. (2024, 01 setembre). Hèsqui tard!. PsicoPop. https://www.psicopop.top/oc/ester-impuntuau/

📖 Referéncies: