Er altruisme

Abigail Marsh mos explique en ua des sues conferéncies sus er altruisme com quan auie 19 ans, en tornar a casa, hec un còp de volant entà esquiar un gosset e acabèc en tot aucupar eth carril contrari dera autopista. S’arturèc e pensèc qu’anaue a morir e se demorèc en estat de laspanada.

Totun, un desconeishut que presencièc era scèna non dobtèc a arturar eth sòn coche ath vorau, trauessar era autopista e rescatar-la. Eth desconeishut artenhec méter eth coche en marcha e portar Abigail a un lòc segur. Quan s’assegurèc qu’ère ben, eth desconeishut partic e jamès l’a tornada a veir .

Era qüestion ei per qué quauquarrés risque era sua vida entà sauvar era d’ua auta persona que non coneish d’arren. Per qué bères persones ac hèn constantament, d’autes a viatges, d’auti de manèra excepcionau e d’autes jamès… Encara qu’eth còst dera responsa d’ajuda sigue minim entà eres.

Se preguntèc a diferentes persones donadores d’arnelh per qué ac auien hèt, ei a díder, per qué auien dat un des sòns arnelhs a d’autes persones que non coneishien d’arren e qué pensauen que les diferenciaue dera rèsta. Afirmèren qu’arren, que de hèt, era responsa ath sòn altruisme non ère en eres, donques que simplament ac auien hèt pera auta persona.

🧠 De quauque biais auien includit aguest receptor anonim e desconeishut der organ en madeish cercle qu’eth sòn, l’auien confonut. Per açò les resultèc un acte naturau… O nosati non mos daríem un arnelh a nosati madeishi?

🧠 Dempús deth punt d’enguarda des teories evolucionistes e neodarwinistes, er altruisme non a cap arrason d’èster, levat que darrèr d’aguestes accions s’i amague bèth tipe d’interès, o que beneficie a persones deth nòste entorn o familha .

Existís er altruisme pur? Entà Steve Taylor, psicològ dera universitat de Leeds, era responsa ei afirmativa e era arrason ei era nòsta capacitat d’empatia: “Non i a cap dobte que fòrça actes altruïstes son motivadi pera cèrca deth bèth interès, ja sigue entà senter-mos ben damb nosati madeishi o pr’amor que mos tornen eth favor en futur“, mès ahig qu’ei possible qu’ajam impulsi bondadosos damb era unica arrason de redusir eth patiment alièn .

💡 En cèrta manèra, non ei solament dera capacitat cognitiva que mos permet veir eth mon a trauès des uelhs des auti, mès qu’ei quauquarren mès prigond que permet establir ua connexion, quasi transcendentau entre toti es èsters umans. Era empatia mos portarie a sénter en nosati part deth patiment des auti: “toti sigam interconnectats” e sentem eth besonh d’aleugerir eth dolor des auti, protegir-les e promòir eth nòste benester coma se siguéssem nosati madeishi.

Es defensors des teories evolucionistes tanben an tractat d’explicar er altruisme, quan se produsís damb persones desconeishudes, coma ua sòrta d’error evolutiu , quauquarren semblant a ua confusion der instint derivat deth nòste passat coma èssers que viuien en petites tribus e damb es que compartíem un eretatge genetic.

💡 Enes comunitats preistoriques, enes qu’es laci de consanguinitat s’estenien a lèu toti es membres que conformauen eth grop, era unica seguretat depenie dera seguretat deth grop en conjunt.

Tanben ei atau coma èm: en tot arrebrembar açò acumulam arguments entà afrontar-mos ad aguest miralh a on podem veder-mos distorsionats a fòrça qu’eth sòn veire solament ne rebate eth nòste costat escur, a trauès dera frequéncia galopant damb qué èm espectadors d’actes de cruseltat qu’òbren e barren es telenotícies.

Totun, tanben èm coma aqueres persones que pensèren qu’es auti non èren mens, qu’èren parièrs de “mès” qu’eres madeishes.

Eth tres de junh de 2017, mentre miei mon ère pendent de çò que passaue damb 22 persones que corrien darrèr d’ua pilòta, eth cavalièr dera trista figura, Dòn Quishòt dera Mancha, ressuscitèc: ac hec en Londres, damb un patinet electric en lòc de lança. Tornèc ara vida, per uns instants, ena persona d’Ignacio Echeverría e dera rèsta de valents que, aqueth dia, decidiren qu’eth sòn déuer ère mès gran qu’era pòur .

O coma Florin Morariu, eth hornèr romanés que refugièc a dues estudiantes brasilianes en sòn establiment Bread Ahead per, dempús, gésser en carrèr en tot portar coma armes dues caishes de husta: ua li lancèc ath prumèr terrorista que trobèc, era dusau en tot dar-li un còp en tot profitar era confusion e en tot dar temps ara policia que se trobaue apròp pr’amor que li tirèsse .

O eth taxista que baishèc corrents deth taxi entà protegir era vida d’ua hemna qu’ère, jamès melhor dit, entre era espasa e era paret .

Aguestes son sonque bèri exemples d’istòries d’eròis e eroïnes anonimes que passaràn ar oblit e que, de quauque manèra, rescaten era umanitat d’aguesta tragèdia e mos dan ua esperança.

🧠 A viatges, aquerò qu’ei corrècte resulte eroïc pr’amor que qui ei disposat a hèr çò que fòrça d’autes non fan, quan toti ac mos calerie hèr. Es eròis e es eroïnes que morissen atau li dan un sens ara mòrt. Ua vida que demore enes auti, pr’amor qu’eri includissen es auti ena sua identitat.

Se comprenem qu’era psicopatia se tròbe ar aute extrèm der altruisme, compréner qué caracterize as psicopates mos pòt ajudar a compréner qué succedís. Es estudis mos diden qu’aguest tipe de persones que semblen insensibles ath patiment des auti, aurien tres caracteristiques :

• Insensibilitat as senhaus des persones que son eth perilh, coma era expression facial dera pòur.
• An ua amigdala hipoactiva (part deth sòn sistèma nerviós emocionau non s’activa damb era madeisha intensitat).
• An ua amigdala mès petita qu’era mejana (ath torn d’un 19% mès petita).

💡 Normauments, es senhaus d’angoisha son ua fòrta inspiracion pera altruisme e era compassió.

Poderie donques er altruisme, qu’ei eth contrari dera psicopatia en termes de compassion e desir d’ajudar as autes persones, emergir d’un cervèth que tanben siguesse eth contrari dera psicopatia? Ua sòrta de cervèth antipsicopàtic, mès capable d’arreconéisher era pòur des autes persones, damb ua amigdala mès reactiva ad aguesta expression e tau còp mès gran der usual? Segons semble, òc.

Es persones altruïstes tanben an cèrtes caracteristiques ena sua arquitectura e dinamica cerebral que les identifiquen: ua major sensibilitat as expressions de pòur e, donques, as demandes d’ajuda. Ath delà, eth amigdala ei formada per mès cellules, ei leugèrament mès grana e mès activa.

Çò que caracterize, en realitat, es altruïstes e çò que les hè a èster tan especiaus ei que non dispòsen d’un centre diferenciat que son eri e ath torn es auti, mès qu’es auti harien part d’aguest centre. Aguesta distincion empedirie er egoisme o, melhor dit, l’estenerie a toti .

Mens transcendentaus e mès conscienti deth egoisme que, a viatges, mò era nòsta societat son d’autes explicacions dempús deth camp dera psicologia, qu’an sajat explicar eth fenomèn der altruisme coma ua practica que mos hè a sénter melhor a nosates madeishi.

💡 Maugrat que, a viatges, non ne sigam reaument conscienti d’aguest benefici, tanben pòt déuer ath hèt que lotjam era esperança que, bèth dia, mos tornen eth favor hèt, coma s’eth altruisme siguesse, obligatòriament, recíproc.

Pes psicològs evolutius tanben pòt tractar-se d’ua manèra eficaça de demostrar as auti es boni qu’èm que, segons era teoria dera evolucion, servirie a mostrar-mos mès atractius ath sèxe opausat e aumentar es possibilitats de reprodusir-mos . En cas des persones LGTBIQ+ açò tanben serie aplicable, sense eth compausant reproductiu, segur!

Unamuno didie qu’eth temps de desesperança er unic que mos pòt sauvar ei ua baujum coma era Quixotesca. Ua provocacion ath sens comun entà comprometer-mos damb es causes mès dignes, que son es causes perdudes. Atau, dilhèu es probabilitats de succès no les calerie èster es que decidiràn en quines batalhes mos cau emplegar es nòstes fòrces, mès que li calerie èster era justícia que barre aguestes madeishes batalhes es que l’ac darà era prioritat a ues e l’ac rèste as autes.

📎 Alcaine, A. [Albert]. (2024, 07 octobre). Er altruisme. PsicoPop. https://www.psicopop.top/oc/altruisme-esperanca/

📖 Referéncies: