Era societat des vira-soleis

Es vira-soleis oscillen enes dus sensi, òc, mès tau còp non ei tan freqüent saber que, en realitat, quan creishen densament en un camp, adòpten un patron de ziga-zaga damb es sòns vesins, e s’inclinen en direccions opausades entà préner era maxima lutz possibla e esvitar era ombra des companhs.

Aguesta estrategia, aparentament simpla e vesedoira, mos apoiridie dar bèth dia ua manèra d’aumentar es rendiments des cultius.

Aguestes flors an fascinat a scientifics e artistes coma Vincent van Gogh (encara que les placèc laguens d’un pichèr), e non son es uniques que seguissen era rota deth solei peth cèu, en un movement coneishut coma eliotropisme. Es flors dera soja, era calèndula, eth coton e diuèrses espècies dera familha des malvàcies tanben viren pendent eth dia entà guardar ara estela que tot ac illumine.

S’estacam bères plantes pr’amor que non poguen mòir-se e les orientam mau peth maitin, luenh dera gessuda deth solei, es sues huelhes se haràn 10% mès petites que se pòden hèr eth seguiment deth solei. Mès eth torn ei a causa d’un relòtge intèrn o per indicis ambientaus? Se cream un cicle artificiau dia-net de 30 ores, es vira-soleis non se botgen cap tà deuant e cap enreire en un orari regular, mès s’establim un cicle de 24 ores es plantes comencen a seguir eth solei, çò que suggerís qu’un ritme circadiari intèrn ei, aumens parciaument, responsable .

En lòc de deishar guanhadors e perdedors (un shinhau çò que diderie era seleccion naturau de Darwin), es vira-soleis tòrcen es tiges entà esquivar era ombra deth sòn vesin mès pròplèu, d’acòrd damb un estudi d’Antonio Hall, un ecofisiològ de cultius dera Universitat de Buenos Aires. Vierie a èster çò que hem nosati quan anam tath cinèma se ath fautulh deth deuant se sè ua persona massa nauta.

Es vira-soleis detecten era qualitat dera lutz gràcies a un fotoreceptor nomentat fitocròm, que les permet percéber era diferéncia entre era lutz vermelha e era lutz vermelha alunhada. En arribar era lutz solara, era huelha absorbeix eth ton vermelh e rebat era lutz vermelha alunhada, qu’ei era que s’espandís ara sua periferia. Aguesta ei era senhau qu’es plantes dera aurèra perceben coma ua ombra, e qu’era pòrta a inclinar-se cap ath lòc contrari .

Com passe damb autes conductes d’autoorganitzacion entre espècies animaus, i a ua planta “pionèra” que ne comence eth procès: en un estadiatge de creishement primairenc “decidís” inclinar-se entà cercar ua melhora qualitat dera lutz, e ací inície un efècte dominó que, a viatges, pòt arribar en tustarrar damb ua auta hila de vira-soleis.

Com tanben passe damb tot ara vida, aguest fenomèn non se da en toti es vira-soleis: era investigacion s’a centrat en un ibrid nomentat “Paraíso 20“, desvolopat pera enterpresa Nidera que pendent 15 ans siguec fòrça exitós enes cultius, mès, de baisha intensitat. Aguest comportament pòt aumentar eth sòn rendiment des d’un 25 ath 45%.

D’autes espècies, que trobam en nòste país, son mès petiti qu’a Sud America (a on s’acostumen a semiar cinc plantes per mètre quarrat e, en estudi, ne meteren entre 10 e 14), e se planten d’ueit a dètz unitats per mètre quarrat, e per açò aguesta conducta d’autoorganitzacion non a condicions entà desvolopar-se.

E ua auta curiositat: quan es dies son tristi e eth solei non lutz, es vira-soleis viren de tau manèra que semble que se guarden es uns as auti, damb era intencion de compartir es sues energies.

📎 Oliva, J. [Jesús]. (2024, 14 setembre). Era societat des vira-soleis. PsicoPop. https://www.psicopop.top/oc/era-societat-des-vira-soleis/

📖 Referéncies: