Octavio Paz e era simiesca gramaticau

En allusion a Hanuman – diu apertenent ara mitologia hindú regularaments presenta ath classic Ramayana – Octavio Paz mos presente, ara sua òbra Eth Micu Gramatic [zotpressInText item=”{14355285:BD6FCY69}”] çò qu’ei simultanèaments ua revision liura d’aguest e d’auti classics deth índia, e ua reflexion sobri era insuficiència deth lenguatge.

Paz Demòstre – coma ja ac hec en sòn celèbre debat damb Raimon Panikkar – un domeni comòde, sobre e detalhat des tèxtes ancians deth índia. Mès ath madeish temps – sense hèr-i cap referéncia explicita – mos apròpe, en bères ues des reflexions qu’amanissen es 29 capítols d’aguesta singularíssima òbre – non adscrita a cap aute similar der autor – as prumèrs albiradors des limits deth lenguatge dera tradicion filosòfica e literària de cogant. Dempús des profètiques intuïcions de Nietzsche as formaus e detalhades apreciacions de Wittgenstein, en tot passar pes ironies literàries de Voltaire en sòn Candid, personificades peth malerós professor Pangloss: “Aqueth qu’ei tot lenguatge“.

💡 Hannuman, capable de desplaçar-se d’un saut dempús deth índia en Ceilan o de cargar es Himalàies ara esquia ei, ath delà (o justaments), gramatician.

E ei justaments ena facieta gramaticiana de Hanuman a on Paz dèishe entreveir aquerò qu’es orientaus semblatz auer albirat dempús de hè mil·lennis (“Neti, neti“, acostumaue a díder Buda quan bèth erudit o bèth individu mès empresoat peth lenguatge deth que ei abituau s’apropaue ada eth damb punts d’interrogacion dialectics): Qu’eth lenguatge ei un estrument que (ara caotica, ara defectuosa) actue coma espasa de doble hiu en tant qu’estrument entà hèr intel·ligible era “realitat”. En tot permeter-mos era expression dera ínfima part deth saber (Ac sabem?) A era qu’auem accès, mos hè impossible, pera sua madeisha natura, auer ua coneishença precisa ath delà des limits que configuren era sua arquitectura.

ça que la, son parièrs aguestes arquitectures ath madeish temps possibilitadores e limitants? Era gramaticiana des lengües latines ei extrapolable ara des germàniques, e encara aguestes a bères mès exòtiques e damb ua presumpció de exactitud e referencialitat mès anautites, precises e rigoroses, coma er ebrèu o eth madeish sànscrit? Dilhèu calerie èster un erudit enes diuèrses Primarii Lapidis de cadun d’aguestes bastisses de sintaxi, lexic e morfologies diuèrses per aventurar ipotèsis. E quitament atau dilhèu solament Hanuman ne coneish era responsa (que non ei responsa).

☝🏻 Probablaments Gianni Rodari, autor de “Gramática dera Fantasía: Introducción ath arte de condar historias” [zotpressInText item=”{14355285:942BZCX3}” etal=”yes”] trobarie ridicul quitament hèr-se era qüestion.

En aguest sens, Paz mos interpel·la: “Las relaciones entre la retórica y la moral son inquietantes: es turbadora la facilidad con que el lenguaje se tuerce y no lo es menos que nuestro espíritu acepte tan dócilmente esos juegos perversos.” E mos avertís: “Deberíamos someter el lenguaje a un régimen de pan y agua, si queremos que no se corrompa y nos corrompa. (Lo malo es que régimen-de-pan-y-agua es una expresión figurada como lo es la corrupción-del-lenguaje-y-sus-contagios.)”.

Aguesta sospèita, peculiara intuïcion, non ei, per cèrt, tanpòc naua a cogant. Eth sofista Gòrgies ja declaraue es sues celèbres tèsis (Arren existís: S’existisse quauquarren, serie incognoscible; Se siguesse cognoscible, serie incomunicable) e eth trilema de Agripa o de Münchhausen aplanaue eth terren en vessant cognitiu, en tot redusir era facultat lingüistica a tres carrerons sense gessuda ( Justificacion circular, talh arbitrari e regressió ad infinitum).

Atau madeish, es teoremes de incompletesa de Kurt Gödel, de inqüestionable actualitat, semblen sostier aguesta direccion. Tanben Bertrand Russell, qu’a eth sòn quasi místic relat “Era malajadilha deth metafísic” denóncie ath reiaume demoníac (personificat ena paraula “non”) coma ua banala abitud lingüistic viciat. E en tot contunhar damb era mística, aguesta declarada, mos retronís un inquisitiu Krishnamurti: “Didetz-li ath mainatge eth nòm der audèth, que ja non tornarà a veder-lo jamès mès“. E naturauments, eth omnipresent Wittgenstein, que semble xiuxiuejar esporàdicament entre es pagines d’aguesta òbra era sua populara clausure deth Tractatus: “Deth que non se pòt parlar, vau mès carar“. Mès Paz (qual sap se pera sua facieta poetica) non se paralise en formalisme, e alloc de sauvar silenci, utilize eth madeish lenguatge entà encarar-se contra eth lenguatge: “Hay que destejer inclusive las frases más simples para averiguar qué es lo que encierran y de qué y cómo están hechas (¿de qué está hecho el lenguaje? Y, sobre todo, ¿está hecho o es algo que perpetuamente se está haciendo?). Destejer el tejido verbal: la realidad aparecerá.”

Ua metalingüística dera sospèita, qu’apoiridie perfèctaments tanben èster esclava de se madeisha.

Per açò, ua qüestion se dèishe liéger – enigmatica coma eth madeish estrument que s’emplegue entà articular-la – recurrentment entre es simbèus estampadi enes sues pagines (encara ara demora de responsa dempús des prumèrs vestigis de civilizacion enquias nòsti dies):

📌 Qué ei aguest Mistèri nomentat Lenguatge?

📎 Gallifa, G. [Guillem]. (2024, 20 novembre). Octavio Paz e era simiesca gramaticau. PsicoPop. https://www.psicopop.top/oc/octavio-paz-i-la-simiesca-gramatical/

📖 Referéncies: