Albert AlcaineQué hès en tot liéger aguestes paraules? Per qué ara? Per qué pòdes hè’c e a èster-ne conscient ath madeish temps? Pr’amor qu’es umans auem consciéncia e totes es autes causes, formades pes madeishi elements, non?
Filosòfs, caps religiosi e scientifics ath long dera istòria an sajat, sense succès, dar responsa as granes qüestions. Ath cap e ara fin, tot vire ath torn dera qüestion clau: com definim era consciéncia?
Aué er estudi dera consciéncia ei plan viu: es scientifics contunhen en tot desvolopar teories e modèls non sonque entà explorar era enigma, mès tanben entà aplicar-ac de forma empirica e, de retruc, poder-ac mesurar .
Podem compréner qué ei èster conscient pr’amor qu’ac viuem, mès coma ac podem explicar a quauquarrés o quauquarren sense consciéncia?
Artura-te un moment: pòdes descríuer com ei era pantalha der ordenador e qué mòstre, que respires o que tau còp as un objècte d’un color concrèt ara dreta deth monitor, mès… Com apoiridies explicar eth sorrolh d’un teclat a quauquarrés que jamès l’a escotat? Com apoiridies explicar era experiéncia de veir a quauquarrés qu’a tostemp estat cèc? Açò son qualitats subjectives de com experimentam e ei complèx remanar-les a qui no les compartís.
I a dus tipes de consciéncia: era fenomenologica e era foncionau.
Era consciéncia fenomenologica hè referéncia a “aquerò que sentem” quan experimentam quauquarren, ei era que mos endintre en mon des experiéncies subjectives damb qüestions coma “com percebes eth color vermelh?” O explicar pensaments coma es der assag What is it like ton be a bat? (“Qué se sent en tot èster ua arrata-cauda?”) de Thomas Nagel sus eth libre que pòrte eth madeish títol .
D’auta banda, era consciéncia foncionau se centre en sòn papèr laguens des procèssi cognitius e des comportaments d’un organisme, ei a díder, com es experiéncies subjectives influïssen ena nòsta manèra de pensar, ara prenuda de decisions e as accions que portam en dia a dia.
I a qui ditz que toti dus tipes de consciéncia son estacadi e non pòden separar-se, e d’autes cren que pòden existir de forma independenta.
Un exemple que mòstre aguesta discussion ei era experiéncia mentau deth zòmbi filosofic : imagine un uman que semble, actue e parle coma un èsser conscient, mès ath que li manque quina forma que sigue de consciéncia. Aguest èster non a experiéncies subjectives e, maugrat era sua aparència extèrna, non a un “mon interior”. Encara que per bèi uns pogue semblar un cas pòc probable, servís a demostrar que, aumens ena imaginacion, se pòden separar es proprietats foncionaus e fenomenologiques dera consciéncia.
En tot aprigondir un shinhau mès: un grop famolenc de zòmbis en estat de semidescomposicion camine sense direccion. Es sues accions aubedissen a impulsi desconeishudi: les manque intellècte o motivacions racionaus, vertat? Son, dilhèu, simptòma des pòurs que atemorissen era nòsta societat?
Un des estudis mès coneishudi sus er estudi dera consciéncia se coneish coma Eth problèma facil e eth problèma dificil : eth prumèr implique compréner es aspèctes foncionaus deth cervèth que hèn possible era consciéncia, deth temps qu’eth problèma malaisit implica elucidar per qué e com auem experiéncies subjectives e qualitatiues. Aguest darrèr contunha d’èster un des mistèris mès persistenti e que se resistissen ara sua resolucion.
I a qui ditz qu’ei un trinca-caps que non se pòt resòlver, ei a díder, jamès poderam compréner reaument per qué auem experiéncies subjectives. D’auti van ath delà, en tot prepausar qu’eth problèma malaisit o, quitament, era manca de consciéncia non son arren mès qu’illusions .
Arrés negarà qu’era comprenença dera consciéncia e des sues complexitats pòt hèr qu’era experiéncia dera consciéncia sigue fascinanta. Per qué èm viui? Per qué existís quauquarren en lòc der arren? Per qué existís er univèrs? Aguestes qüestions, dilhèu sense responsa, son essenciaus entara nòsta existéncia e rebaten un desir prigond entà compréner quin ei eth nòste lòc en cosmos.
Centrem-mos en aguest darrèr supòsit: e s’ei ua qüestion sense responsa? Ena sua Critica dera Arrason Pura Kant i auie ja pensat, e didie qu’era arrason umana ei destinada a hèr tèsta ad aguest tipe de qüestions que non pòt ignorar, mès que son ath delà dera sua capacitat entà arrespóner.
Aué, ena epòca dera intelligéncia artificiau, cada còp se desvelen mès secrèti, e aqueri que demoren sense resòlver ahigen un encant especiau ara nòsta experiéncia e motives era nòsta curiositat.
📎 Alcaine, A. [Albert]. (2024, 08 setembre). Qüestions, dilhèu, sense responsa. PsicoPop. https://www.psicopop.top/oc/questions-dilheu-sense-responsa/
Damb era collaboracion der Institut Erickson.
📖 Referéncies:
